ECOPLAN

Strategiczna mapa hałasu miasta Sosnowca

Na stronie internetowej Urzędu Miasta Sosnowca można zapoznać się z aktualną oceną zagrożenia hałasem w mieście. Strategiczna mapa hałasu ma służyć zarówno bieżącej ocenie stanu środowiska miejskiego, wpływu na zdrowie mieszkańców, ale także ocenie skutków planowanych inwestycji i konsekwencji decyzji podejmowanych w zakresie planowania przestrzennego.

Strategiczne mapy hałasu (dotychczas nazywane mapami akustycznymi) są narzędziem monitoringu i zarządzania jakością środowiska w całej Unii Europejskiej. Regularnie, co 5 lat, wykonywane są badania i analizy, w oparciu o które ocenia się bieżący stan zagrożenia hałasem na terenach aglomeracji, w pobliżu głównych dróg, linii kolejowych i lotnisk. Strategiczna mapa hałasu Sosnowca opracowana została w pierwszej połowie 2022 r. Przeprowadzone zostały badania hałasu komunikacyjnego, kolejowego, tramwajowego i przemysłowego w ponad 100 lokalizacjach na terenie miasta. Stanowiły one podstawę do opracowania modeli, dzięki którym uzyskano przestrzenny rozkład wskaźników środowiskowych i zdrowotnych, opisujących zagrożenie hałasem w Sosnowcu.

Badania hałasu

Badania hałasu na terenie miasta prowadzone były w 50 lokalizacjach przy głównych drogach, w 25 lokalizacjach wykonano badania hałasu od składów kolejowych i tramwajowych. Ponadto przeprowadzono badania w sąsiedztwie kilkudziesięciu zakładów i stref przemysłowych.

Stanowisko pomiarowe poziomu hałasu tramwajowego przy ul. Stanisława Staszica w Sosnowcu.

Stanowisko pomiarowe hałasu drogowego przy ul. Nowopogońskiej

Modele obliczeniowe

Chociaż przy opracowaniu strategicznej mapy hałasu realizuje się badania akustyczne w środowisku, to same mapy powstają w oparciu o obliczenia. Realizowane są one z wykorzystaniem metod pozwalających na określenie „jak dużo hałasu powstaje” (innymi słowy jaka jest moc akustyczna L_WA) podczas przejazdu składu kolejowego określonego typu, po określonym rodzaju toru i przy stopniu jego zużycia, ruchu ulicznego o określonej strukturze pojazdów, prędkości, dynamice, itp. Metody te pozwalają w dalszej kolejności określić w jaki sposób powstały dźwięk rozprzestrzenia się w środowisku, uwzględniając szereg zjawisk fizycznych takich jak: dywergencja geometryczna, ekranowanie, odbicia i pochłanianie dźwięku zarówno przez obiekty budowlane jak też formy terenowe, pochłanianie dźwięku przez strefy gęstej roślinności i szereg innych czynników które w praktyce mają wpływ na falę dźwiękową.

Realizacja obliczeń uwzględniających wymienione powyżej elementy wymaga zbudowania modeli obliczeniowych, co ma miejsce w specjalistycznym oprogramowaniu łączącym funkcjonalność przestrzennych baz danych i symulacji rozprzestrzeniania się fali dźwiękowej. Mapa hałasu dla Sosnowca opracowana została w programie SoundPlan w oparciu o metody obliczeniowe CNOSSOS-EU.

Wizualizacja wybranych elementów modelu obliczeniowego hałasu drogowego na terenie Sosnowca

Mapy wskaźników zagrożenia hałasem

Zasadniczym elementem opracowania są mapy wskaźników zagrożenia hałasem. Podstawę ich wyliczenia stanowią dane średnioroczne natężenia ruchu na drogach, liniach kolejowych i tramwajowych, lotniskach i działalności przemysłowej. Mapy akustyczne kojarzone są w pierwszej kolejności ze wskaźnikami imisyjnymi L_DWN oraz L_N, mówiącymi „jak jest głośno”.

Drugą grupą wskaźników są te, prezentujące skalę przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu. Podobnie jak mapy imisyjne są one opracowywane odrębnie dla poszczególnych rodzajów źródeł hałasu. Należy mieć na uwadze fakt, że dopuszczalne poziomy hałasu dla wskaźników L_DWN i L_N są zdecydowanie mniej restrykcyjne niż ma to miejsce w przypadku wskaźników dobowych, tj. L_AeqD i L_AeqN.

Podstawą do opracowania map przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu są wspomniane wcześniej mapy imisyjne, a także mapy wrażliwości akustycznej – czyli mapy pokazujące tereny wymagające ochrony przed hałasem, a także dopuszczalne poziomy hałasu. Treść tej mapy jest zazwyczaj kompilacją ustaleń zawartych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Wymienione powyżej mapy ilustrują zagrożenie hałasem w oparciu o dane za poprzedni rok kalendarzowy. Strategiczna mapa hałasu obejmuje także mapy o charakterze prognostycznym. Są to zarówno mapy imisyjne jak też mapy przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu w perspektywie 5 letniej. Mapy te uwzględniają planowane na terenie miasta przedsięwzięcia infrastrukturalne (np. remonty dróg, modernizacje linii kolejowych, itp.)

Przykład mapy imisyjnej – pokazującej jakie poziomy hałasu odrębnie dla dróg, linii kolejowych i tramwajowych oraz obiektów przemysłowych występują w środowisku.

Przykład mapy emisyjnej – pokazującej jaką moc akustyczną posiadają poszczególne odcinki dróg, linii kolejowych i tramwajowych, czy też obszarów przemysłowych.

Mapa wrażliwości akustycznej – pokazująca tereny wymagające ochrony przed hałasem i określające dopuszczalne wartości poziomu hałasu w środowisku.

Przykład mapy imisyjnej – hałas wyrażony wskaźnikiem L_DWN od szynowych środków komunikacji.

Zupełną nowością w treści mapy akustycznej jest szacowanie wskaźników zagrożenia zdrowia mieszkańców w związku z narażeniem na ponadnormatywny hałas. Wyniki tych analiz zawarte są w części tekstowej mapy akustycznej. W przypadku Sosnowca, opracowaliśmy także mapy rozkładu przestrzennego tych wskaźników.

Więcej informacji w Internecie

Kompletne opracowanie „Strategiczna mapa hałasu dla miasta Sosnowca”, edycja 2022 dostępne jest na stronie internetowej miasta. Pod tym samym adresem dostępne są opracowania realizowane 5 i 10 lat temu.

Strategiczne mapy hałasu dla dróg krajowych po których przejeżdża powyżej 3 milionów pojazdów w skali roku, opublikowane zostały przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.

Strategiczne mapy hałasu udostępnione zostały na stronach internetowych także przez zarządzających drogami wojewódzkimi, zarządców lotnisk i starostwa powiatowe.

Ogólne informacje na temat strategicznych map hałasu, metod ich sporządzania dostępne są na stronie internetowej Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.